Adıyaman’daki arkeolojik kazılarda 1800 yıl öncesine ait Roma dönemine özgü yemek tarifleri, mutfak araç gereçleri ve sofra düzenine dair kalıntılar keşfedildi. Buluntular, Roma kültürünün Anadolu’daki gastronomik izlerini gün yüzüne çıkardı.
Adıyaman’da Antik Roma Mutfağına Yolculuk
Türkiye’nin önemli kültürel miras alanlarından biri olan Adıyaman, bu kez 1800 yıllık yemek kültürüne ışık tutan çarpıcı bir keşifle gündeme geldi. Commagene Krallığı’nın kalıntılarına ev sahipliği yapan bölgede yürütülen kazılar sırasında Roma dönemine ait mutfak düzeni ve yemek pişirme tekniklerine dair bulgular ortaya çıkarıldı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı koordinasyonunda sürdürülen çalışmalarda, sadece mimari yapılar değil aynı zamanda dönemin sosyal yaşamına dair ipuçları da elde edildi. Bu keşif, antik Roma’nın Anadolu’daki günlük yaşantısına dair yeni bir pencere açtı.
Roma Dönemine Ait Sofra Düzeni ve Malzemeler
Kazılarda bulunan buluntular arasında en dikkat çekenler arasında şu detaylar öne çıkıyor:
- Dönemin zengin ailelerine ait olduğu düşünülen pişirme kapları ve seramik tabaklar
- Şarap üretiminde kullanıldığı anlaşılan taş pres sistemleri
- Roma mutfağına özgü olduğu bilinen baharat öğütme taşları
- Zeytin yağı saklamak için kullanılan amfora tipi depolama kapları
Uzmanlara göre, bu eşyalar yalnızca mutfak gereçleri olmanın ötesinde, antik Roma’da sofra kültürünün çeşitliliğini ve gösterişini de yansıtıyor. Özellikle baharat kullanımına dair elde edilen bulgular, Roma mutfağının ne denli rafine bir yapıya sahip olduğunu gözler önüne seriyor.
1800 Yıllık Tariflere Işık Tutacak Bulgular
Adıyaman Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Selim Öztürk, kazı alanında bulunan duvar yazıtlarının bazılarını Roma yemek tariflerinin açıklamaları olarak değerlendirdiklerini belirtti. Bu yazıtlarda bazı yemeklerin hazırlanışı ve kullanılan malzemelere dair ifadeler yer alıyor.
Prof. Dr. Öztürk’e göre bu buluntular, Apicius’un Roma mutfağı üzerine yazdığı eserlere Anadolu’dan ek veriler sunabilir. Apicius, antik Roma yemek kültürüne dair bilinen en eski yemek kitabının yazarı olarak kabul ediliyor.
Anadolu’nun Gastronomi Haritasına Yeni Bir Katkı
Adıyaman’daki bu bulgular, bölgenin sadece tarihsel değil, aynı zamanda gastronomik mirasını da güçlendiriyor. Son yıllarda UNESCO’nun Yaratıcı Şehirler Ağı kapsamında gastronomi dalında listeye alınan şehirlerin artmasıyla birlikte, bu tür keşiflerin önemi daha da artıyor.
Yerel yönetimler ve turizm dernekleri, antik Roma mutfağına ait bu yeni bilgileri gastronomi turizmi ile entegre etmeyi planlıyor. Adıyaman’ın bu yeni yönü, kültürel turların yanı sıra, tarih ve yemek kültürünü birleştiren deneyimsel seyahatler için büyük bir potansiyel taşıyor.
Kazılar Nasıl Gerçekleşti?
Kazı çalışmaları, Adıyaman Müzesi ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın desteğiyle uluslararası ekiplerin katılımıyla gerçekleşti. Projede özellikle İtalya, Almanya ve Fransa’dan gelen Roma dönemi uzmanları, yapının özgün mimarisiyle birlikte mutfak kalıntılarını analiz etti.
Kazı alanındaki titiz çalışmanın yanı sıra, malzemeler laboratuvar ortamında da inceleniyor. Bu analizler sayesinde hangi besinlerin tüketildiği, hangi yöntemlerle pişirildiği ve hangi sosyal sınıfların ne tür yemeklere erişebildiği gibi sorulara yanıtlar aranıyor.
Bölge Turizmine Etkisi Ne Olacak?
Adıyaman’ın sahip olduğu tarihî değerler, Nemrut Dağı ve Perre Antik Kenti gibi cazibe merkezleriyle sınırlı kalmayacak gibi görünüyor. Yeni keşfedilen mutfak kültürü unsurları, şehre yeni bir ziyaretçi profili kazandırabilir.
Gastronomi uzmanları ve şefler, antik tariflerin modern yorumlarını hazırlayarak bu mirası günümüze taşıma konusunda heyecan duyuyor. Ayrıca yerel restoranlar ve gastronomi festivalleri de bu temayı sahiplenerek tanıtım kampanyalarına başlamış durumda.
Tarihin Tenceresinde Pişen Hikâyeler
Adıyaman’da bulunan bu kalıntılar, tarihin tozlu raflarında kalmış Roma sofralarını yeniden canlandırma yolunda önemli bir adım. Kazılardan çıkan her obje, 1800 yıl öncesinin yemek ritüellerine ve sofra kültürüne dair yeni bir hikâye anlatıyor.
Bu bulgular, yalnızca arkeologların değil, tarihçilerden antropologlara, gastronomi yazarlarından turizm profesyonellerine kadar geniş bir kesimin dikkatini çekiyor. Gelecek kazılarla birlikte, Roma mutfağının Anadolu’daki etkisinin daha da ayrıntılı biçimde ortaya konması bekleniyor.
4o
